ચિદમ્બરમના કાયદામાં ફસાયાં રાહુલ-સોનિયા EDની તાકાત સામે CBI અને NIA પણ ફેલ, કોઈની પર હાથ નાખવા માટે જરૂરી નથી પરમિશન

રાહુલ ગાંધીની સતત બે દિવસ સુધી પૂછપરછ કર્યા બાદ ED ફરી ચર્ચામાં છે. દસ વર્ષ પહેલાં સુધી, ED ભાગ્યે જ હેડલાઇન્સમાં આવતી હતી, પરંતુ આ દિવસોમાં CBI કરતાં ED-EDનો અવાજ વધુ છે.

મની લોન્ડરિંગ એક્ટ એટલે કે પીએમએલએના અમલીકરણથી ED પ્રખ્યાત અથવા તેના બદલે કુખ્યાત છે. આને સમજતા પહેલા, ચાલો મની લોન્ડરિંગ સામે બનેલા પીએમએલએનો અર્થ સમજીએ. સામાન્ય ભાષામાં, આનો અર્થ એ છે કે જેઓ નંબર બેની હેરાફેરી કરીને નાણાંનો નિકાલ કરે છે તેમની સામેનો કાયદો.

મજાની વાત એ છે કે આ કાયદો 2002માં અટલ સરકાર દ્વારા ઘડવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ મનમોહન સિંહના નાણામંત્રી પી ચિદમ્બરમે 2005માં તેનો અમલ કર્યો હતો. હવે આ કાયદો કોંગ્રેસના નેતાઓ માટે ફાંસો બની ગયો છે.

સીબીઆઈ, એનઆઈએ કરતાં ED શા માટે ધારદાર છે?

તમને 2020નો કિસ્સો યાદ હશે, જ્યારે એક પછી એક 8 રાજ્યોએ સીબીઆઈને તેમના વિસ્તારમાં કામ કરતી અટકાવી હતી. જેમાં પંજાબ, રાજસ્થાન, પશ્ચિમ બંગાળ, મહારાષ્ટ્ર, છત્તીસગઢ, કેરળ અને મિઝોરમ જેવા રાજ્યોનો સમાવેશ થાય છે.

તે સ્પષ્ટ છે કે દિલ્હી પોલીસ સ્પેશિયલ એસ્ટાબ્લિશમેન્ટ એક્ટ 1946 હેઠળ રચાયેલી સીબીઆઈને કોઈપણ રાજ્યમાં પ્રવેશ કરવા માટે રાજ્ય સરકારની પરવાનગી જરૂરી છે. હા, જો કોઈ કોર્ટના આદેશ પર તપાસ થઈ રહી હોય તો સીબીઆઈ ગમે ત્યાં જઈ શકે છે. પૂછપરછ અને ધરપકડ પણ થઈ શકે છે. ભ્રષ્ટાચારના મામલામાં અધિકારીઓ સામે કાર્યવાહી કરવા માટે સીબીઆઈએ પણ તેમના વિભાગની પરવાનગી લેવી પડે છે.

જ્યારે, નેશનલ ઇન્વેસ્ટિગેટિંગ એજન્સી (NIA) બનાવવાની કાનૂની સત્તા NIA એક્ટ 2008 દ્વારા મળી છે. NIA આખા દેશમાં કામ કરી શકે છે પરંતુ તેનું કાર્યક્ષેત્ર માત્ર આતંકવાદ સંબંધિત કેસ પૂરતો જ સીમિત છે.

તેનાથી વિપરીત, ED, મની લોન્ડરિંગ એક્ટ (PMLA)ની શક્તિથી સજ્જ, એકમાત્ર કેન્દ્ર સરકારની એજન્સી છે જેને મની લોન્ડરિંગના કેસમાં રાજકારણીઓ અને અધિકારીઓને સમન્સ અથવા કાર્યવાહી કરવા માટે સરકારની પરવાનગીની જરૂર નથી. ઇડી દરોડા પાડી શકે છે અને સંપત્તિ જપ્ત કરી શકે છે. જો કે, જે મિલકત વપરાશમાં હોય, જેમ કે ઘર અથવા હોટલ, તો તેને ખાલી કરી શકાતી નથી.

જામીનની અત્યંત કડક શરતોઃ કોર્ટે સરકારી વકીલને સાંભળવાની જરૂર છે

મની લોન્ડરિંગ એક્ટમાં જામીન માટે 2 કડક શરતો છે. પ્રથમ - જ્યારે પણ આરોપી જામીન માટે અરજી કરે છે, ત્યારે કોર્ટે સરકારી વકીલની દલીલો સાંભળવી પડશે.

બીજું- આ પછી, જો કોર્ટ સંતુષ્ટ થાય કે જામીન માંગનાર વ્યક્તિ દોષિત નથી અને બહાર આવવા પર તે આવો કોઈ ગુનો કરશે નહીં, તો જ જામીન આપી શકાય છે. એટલે કે જામીન કેસની સુનાવણી પહેલા કોર્ટે નક્કી કરવાનું રહેશે કે જામીન માંગનાર વ્યક્તિ દોષિત નથી.

આ કાયદા હેઠળ, અદાલત તપાસ અધિકારી સમક્ષ આપેલા નિવેદનને પુરાવા તરીકે માને છે, જ્યારે અન્ય કાયદાઓ હેઠળ આવા નિવેદનનું કોર્ટમાં કોઈ મૂલ્ય નથી.

હવે જાણો એવા કોંગ્રેસના નેતાઓ કે જેઓ EDની ઝપટમાં છે

નેશનલ હેરાલ્ડ કેસઃ સોનિયા અને રાહુલ ગાંધી

ભાજપના નેતા સુબ્રમણ્યમ સ્વામીએ 2012માં દિલ્હીની પટિયાલા હાઉસ કોર્ટમાં સોનિયા ગાંધી, રાહુલ ગાંધી અને કોંગ્રેસના મોતીલાલ વોરા, ઓસ્કર ફર્નાન્ડીઝ, સામ પિત્રોડા અને સુમન દુબે વિરુદ્ધ ખોટમાં ચાલી રહેલા નેશનલ હેરાલ્ડ અખબારને છેતરપિંડી કરવા બદલ અરજી દાખલ કરી હતી. દુરુપયોગ દ્વારા હડપ કરવાનો આરોપ હતો. ઑગસ્ટ 2014માં, EDએ આ મામલાની સ્વતઃ સંજ્ઞાન લીધી અને મની લોન્ડરિંગનો કેસ દાખલ કર્યો. ડિસેમ્બર 2015માં દિલ્હીની પટિયાલા હાઉસ કોર્ટે સોનિયા, રાહુલ સહિત તમામ આરોપીઓને જામીન આપ્યા હતા. હવે EDએ આ જ મામલાની તપાસ માટે સોનિયા અને રાહુલને સમન્સ જારી કર્યા છે. તેમજ EDએ આ કેસમાં સોમવાર અને મંગળવારે રાહુલની પૂછપરછ કરી છે.

પંચકુલા જમીન કેસઃ ભૂપિન્દર સિંહ હુડ્ડા

EDએ 26 ઓગસ્ટે AJL કેસમાં હરિયાણાના પૂર્વ સીએમ ભૂપિન્દર સિંહ હુડ્ડા અને કોંગ્રેસ નેતા મોતીલાલ વોરા વિરુદ્ધ ચાર્જશીટ દાખલ કરી હતી. હુડ્ડા પર આરોપ છે કે તેણે એસોસિયેટ જર્નલ્સ લિમિટેડ એટલે કે AJLને 69 લાખ 39 હજાર રૂપિયામાં 64.93 કરોડ રૂપિયાનો પ્લોટ આપ્યો હતો.

પંચકુલામાં આ પ્લોટ ED દ્વારા 2018માં જપ્ત કરવામાં આવ્યો હતો. AJL નેશનલ હેરાલ્ડ અખબાર પ્રકાશિત કરતું હતું.

અપ્રમાણસર સંપત્તિ: ડીકે શિવકુમાર

3 સપ્ટેમ્બર 2019 ના રોજ, EDએ કરચોરી અને અપ્રમાણસર સંપત્તિ કેસના સંબંધમાં કોંગ્રેસના નેતા અને કર્ણાટકના ભૂતપૂર્વ પ્રધાન ડીકે શિવકુમારની ધરપકડ કરી. અગાઉ તેની 2 દિવસ પૂછપરછ કરવામાં આવી હતી.

INX મીડિયા: પી ચિદમ્બરમ અને કાર્તિ ચિદમ્બરમ

INX મીડિયા કેસ પણ તેનું ઉદાહરણ છે. પી. ચિદમ્બરમ પર માત્ર વિદેશી રોકાણ માટે INX મીડિયાને ફોરેન ઇન્વેસ્ટમેન્ટ પ્રમોશન બોર્ડ (FIPB) ક્લિયરન્સ મેળવવા માટે લાંચ લેવાનો આરોપ ન હતો પરંતુ CBI દ્વારા તેમની ધરપકડ પણ કરવામાં આવી હતી. EDએ ચિદમ્બરમની પણ પૂછપરછ કરી હતી. આ જ કેસમાં ચિદમ્બરમના પુત્ર કાર્તિની પણ ધરપકડ કરવામાં આવી છે.

જમીન ખરીદી કૌભાંડઃ રોબર્ટ વાડ્રા

2007માં રોબર્ટ વાડ્રાએ સ્કાઈલાઈટ હોસ્પિટાલિટી પ્રાઈવેટ લિમિટેડ નામની કંપની શરૂ કરી. રોબર્ટ અને તેની માતા મૌરીન તેના ડિરેક્ટર હતા. આરોપ છે કે આ કંપનીના નામે વાડરાએ બિકાનેરમાં એક પૈસાની કિંમતે જમીન ખરીદી, પછી તેને વધુ કિંમતે વેચી દીધી. EDએ મણિ વાડરા સામે લોન્ડરિંગનો કેસ દાખલ કર્યો. આ કેસમાં રોબર્ટ વાડરાની અત્યાર સુધીમાં 11થી વધુ વખત પૂછપરછ કરવામાં આવી છે.

સ્ટર્લિંગ બાયોટેક બેંક ફ્રોડઃ ફૈઝલ પટેલ

ગુજરાતના ઉદ્યોગપતિ ચેતન અને નીતિન સાંડેસરા વિરુદ્ધ સ્ટર્લિંગ બાયોટેક બેંક ફ્રોડ કેસમાં EDએ કોંગ્રેસ નેતા અહેમદ પટેલના પુત્ર ફૈઝલ અને જમાઈ ઈરફાન સિદ્દીકીની પૂછપરછ કરી હતી.

અશોક ગેહલોતના ભાઈ અગ્રસેન ગેહલોત

​​​​​​​રાજસ્થાનના મુખ્યમંત્રી અશોક ગેહલોતના ભાઈ અગ્રસેન ગેહલોતની ઈડી દ્વારા 2021માં ખાતર કૌભાંડમાં પૂછપરછ કરવામાં આવી હતી. 2020માં જ EDએ અગ્રસેન ગેહલોત વિરુદ્ધ કેસ નોંધ્યો હતો.

સુરેશ કલમાડી

​​​​​​​કોમનવેલ્થ ગેમ્સ કૌભાંડ એટલે કે CWG કેસમાં ઈડીએ સુરેશ કલમાડી વિરુદ્ધ કેસ નોંધ્યો હતો.

કમલનાથના ભત્રીજા રતુલ પુરીઃ

​​​​​​​EDએ મધ્યપ્રદેશના પૂર્વ મુખ્યમંત્રી કમલનાથના ભત્રીજા રતુલ પુરી વિરુદ્ધ હવાલા ઓપરેટરોની મદદથી સંપત્તિ એકત્ર કરવા બદલ કેસ નોંધ્યો છે. EDએ આ કેસમાં રતુલની ધરપકડ પણ કરી હતી.

મની લોન્ડરિંગ શું છે?

મની લોન્ડરિંગ એ મોટી માત્રામાં ગેરકાયદેસર નાણાંને કાયદેસરના નાણાંમાં રૂપાંતરિત કરવાની પ્રક્રિયા છે. સાદી ભાષામાં કહીએ તો, કાળા નાણાંને સફેદમાં ફેરવવાને મની લોન્ડરિંગ કહેવાય છે. કાળું નાણું એ નાણું છે જેની આવકનો કોઈ સ્ત્રોત નથી, એટલે કે તેના પર કોઈ ટેક્સ ચૂકવવામાં આવ્યો નથી.

મની લોન્ડરિંગના કિસ્સામાં, એવું લાગે છે કે નાણાં કાનૂની સ્ત્રોતમાંથી આવ્યા છે, પરંતુ વાસ્તવમાં નાણાંનો મૂળ સ્ત્રોત કેટલીક ગુનાહિત અથવા ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિ છે. છેતરપિંડી કરનારાઓ આ પ્રક્રિયાનો ઉપયોગ ગેરકાયદેસર રીતે એકત્રિત કરેલા નાણાં છુપાવવા માટે કરે છે.

સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, મની લોન્ડરિંગ એ નાણાના સ્ત્રોતને છુપાવવાની પ્રક્રિયા છે, મોટેભાગે ડ્રગની હેરફેર, ભ્રષ્ટાચાર, ઉચાપત અથવા જુગાર જેવી ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓમાંથી. એટલે કે, ગેરકાયદેસર રીતે પ્રાપ્ત નાણાંને કાયદેસરના સ્ત્રોતમાં રૂપાંતરિત કરવાની પ્રક્રિયાને મની લોન્ડરિંગ કહેવામાં આવે છે.

મની લોન્ડરિંગ દ્વારા, ડ્રગ ડીલરોથી લઈને ઉદ્યોગપતિઓ, ભ્રષ્ટ અધિકારીઓ, માફિયાઓ, રાજકારણીઓ કરોડોથી લઈને અબજો રૂપિયાની છેતરપિંડી કરે છે.