વીજળી બની આકાશી આફત ગુજરાતમાં અઠવાડિયામાં વીજળી પડવાની જુદી જુદી ઘટનામાં 5નાં મોત, વીજળી થતી હોય ત્યારે આ 14 બાબતોનું ખાસ ધ્યાન રાખવું

ગુજરાતમાં ચોમાસું દક્ષિણ ગુજરાત તથા સૌરાષ્ટ્ર સુધી પહોંચ્યું છે. ધીમે ધીમે આગળ વધતા ચોમાસાથી ઘણા જિલ્લાઓમાં મેઘમહેર થઈ છે, વરસાદની સાથે કેટલાક જિલ્લાઓમાં વીજળી પડવાની ઘટના પણ સામે આવી છે. રાજ્યમાં અઠવાડિયામાં જ વીજળી પડવાની ઘટનામાં 5 લોકોના મોત થયા છે. એવામાં ચોમાસામાં આકાશી વીજળી પડવાનો બનાવ બને ત્યારે અગમચેતી કે સાવધાની રાખીને દુર્ઘટનાને અટકાવી શકાય છે. એવામાં તાપી જિલ્લા વહીવટી તંત્ર તથા જિલ્લા ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ દ્વારા આકાશી વીજળી પડવાની ઘટના સંભાવના જણાય ત્યારે અથવા વીજળી પડ્યા બાદ શું કરવું તે અંગે લોકોને કેટલાક સૂચનો કરવામાં આવ્યા છે જે રાજ્યભરના લોકો માટે ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે.

આકાશી વિજળી થતી હોય તે દરમિયાન રાખવાની સાવચેતીઓ

• વીજળીની સલામતી માર્ગદર્શિકાનો 30-30 નો નિયમ છે. વીજળી જોયાં પછી 30ની ગણતરી શરૂ કરવી, જો તમે 30એ પહોંચતા પહેલાં ગાજવીજ સાંભળો, તો ઘરની અંદર જાઓ. ગર્જનાના છેલ્લાં તાળા પછી ઓછામાં ઓછા 30 મિનિટ પ્રવૃત્તિઓ સ્થગિત કરો, ઈલેક્ટ્રીક વીજ ઉપકરણોને નુકસાન ન થાય તે માટે હંમેશા કામની સ્થિતિમાં અર્થિંગ રાખો, વણવપરાતા પ્લગ પ્લાસ્ટીક કવરથી ઢાંકી દેવાં જોઇએ.
• 
  
• ઈલેકટ્રીકના ઉપકરણો પાણીની લાઇનો તથા ભેજથી દૂર રાખવાં. વિજળીના વાહકો વડે ઘરને આકાશી વિજળીથી સુરક્ષિત બનાવવું.

વીજળી થતી હોય તે સમયે તમે ઘરની અંદર હોય તો શું કરવું?

• *   વીજળીથી ચાલતા ઉપકરણોથી દૂર રહેવું, તારથી ચાલતાં ફોનનો ઉપયોગ ન કરવો, બારી-        બારણા અને છતથી દૂર રહેવું.
• 
  
• *   વીજળીના વાહક બને તેવી કોઇપણ ચીજવસ્તુથી દૂર રહેવું, ધાતુથી બનેલા પાઈપ, નળ,            ફુવારો, વોશબેસીન વગેરેના સંપર્કથી દૂર રહેવું જોઇએ.
• 
  

આકાશીય વીજળી સમયે જો ઘરની બહાર હોય તો શું કરવું?

• *   ઊંચા વૃક્ષો વીજળીને આકર્ષે છે, જેથી તેનો આશરો લેવાનું ટાળવું તથા પશુઓને ઊંચા            વૃક્ષો નીચે બાંધવાનું ટાળવું, આસપાસ ઊંચા માળખા ધરાવતા વિસ્તારમાં આશરો લેવાનું         ટાળવું, ટોળામાં રહેવાને બદલે છૂટાછવાયા વિખરાઈ જવું.
• 
  
• *   મકાનો આશ્રય માટે ઉત્તમ ગણાય, આથી મજબૂત છતવાળા મકાનમાં આશ્રય મેળવવો,            મુસાફરી કરતાં હોવ તો વાહનમાં જ રહો, મજબૂત છતવાળા વાહનમાં રહો,
• 
  
• *   પાણી વીજળીને આકર્ષે છે તેથી પુલ, તળાવો અને જળાશયોથી દૂર રહી, પાણીમાં હોવ તો         બહાર આવી જાવ.
• 
  
• *   ધાતુની વસ્તુઓ જેવી કે બાઈક, ઈલેક્ટ્રીક કે ટેલિફોનના થાંભલા, તારની વાંક, મશીનરી             વગેરેથી દૂર રહો. 
• 
  

વીજળી પડવાની શકયતા જણાય ત્યારે શું કરવું?

• તમારા માથાના વાળ ઉભા થઈ જાય, ચામડીમાં ઝણઝણાટ થાય ત્યારે તાત્કાલિક નીચા નમીને કાન ઢાંકી દેવાં કારણ કે તમારી આસપાસ વીજળી ત્રાટકવા ઉપર છે તેમ સમજવું અને જમીન પર સૂવું નહીં અથવા તો જમીન પર હાથ ટેકવવા નહીં.
• 
  

વિજળી/ઈલેકટ્રીકથી શોક લાગ્યા પછી શું કરવું?

• *   લાકડાં જેવી અવાહક વસ્તુ વડે શોક લાગનાર વ્યકિતને વીજપ્રવાહથી દૂર ખસેડી દેવાં,              મેઈન સ્વીચ બંધ કરીને વીજપ્રવાહ બંધ કરી દેવો.
• 
  
• *   કરંટ લાગનાર વ્યકિત દાઝી ગયેલ હોય તો ઠંડુ પાણી રેડવું, કરંટ લાગનાર વ્યક્તિના                શ્વાસોશ્વાસ તપાસી સીધા ડોક્ટરને જાણ કરવી, દાઝેલા ભાગ ઉપર ચોંટી ગયેલ કપડાંને             ઉખાળવું નહીં.
• 
  

આકાશીય વીજળીનો ઝટકો લાગે ત્યારે શું કરવું?

• વીજળીનો આંચકો લાગેલ વ્યક્તિને જરૂર જણાય તો સી.પી.આર. એટલે કે કૃત્રિમ શ્વાસોશ્વાસ આપવો જોઈએ. તાત્કાલિક પ્રાથમિક તબીબી સારવાર આપવી જોઇએ.

• તંત્રની સૂચના મુજબ સુરક્ષિત સ્થળે જતાં રહેવું. શોર્ટ સર્કિટથી વીજ પ્રવાહ આપોઆપ બંધ થઈ જાય તેવી સ્વીચ વાપરવી. ઘરમાં દરેકને મેઈન સ્વીચની જાણ હોવી જોઈએ. ઈલેક્ટ્રીક કામના જાણકાર પાસે જ ઈલેકટ્રીક કામ કરાવવું જોઇએ. ઈલેકટ્રીક કામ કરતી વખતે વિજળીના અવાહક વસ્તુ ઉપર ઉભા રહેવું જોઇએ.
• 
  
• ભયાનક આકાશી વિજળી થતી હોય ત્યારે સુરક્ષિત મકાનમાં જતાં રહેવું. ભયાનક વિજળીના સંજોગોમાં ઝાડ નીચે ઉભા ન રહેવું. તમામ ઈલેક્ટ્રીક ઉપકરણોના પ્લગ કાઢી લેવાં. ફીશીંગ રોડ કે છત્રી પકડી રાખવી નહી. ઈલેકટ્રીક થાંભલા/ટેલિફોન થાંભલાને અડવું નહી.